Het Stenen Archief - Afgerond en lopend onderzoek
Terug naar lijst

[266]

(301)1-38
2
Cohen
Zadok Simon
Tsadok z.v. Simchah ha-Cohen
Heina de Haas
Simon Mozes Heiman Cohen & Leena Zadoks Blok
13-03-1842
11 Adar II 5603
Groningen
23-04-1935
20 Nissan 5695
Groningen
Groningen (Iepenlaan)
25-04-1935//22 Nissan 5695

Z.S. COHEN

WEDUWNAAR VAN

HEINA DE HAAS

OVERL. 20 NISAN 5695

23 APRIL

RIDDER IN DE ORDE VAN ORANJE NASSAU

Bron: De Joodse Inwoners van de Stad Groningen en Omstreken 1549-1945 en hun Begraafplaatsen aldaar, IIa 1870-1945, bewerkt door E.P. Boon en J. J. M. Lettinck.

"Bij de koninklijk onderscheidenen waren mensen die zich vooral richtten op de joodse gemeenschap, zoals Zadok S. Cohen, maar in de loop van de negentiende eeuw speelden steeds meer joden een rol van belang in het openbare leven." (p. 102)

"Op dertien graven [aan de Iepenlaan] beeldde men de zegendende priesterhanden af. De priesters geven de zegen met twee gespreide handen, waarbij de wijs- en middelvinger enerzijds en de ringvinger en pink anderzijds bijeengehouden worden.

Op de zerk van Zadok S. Cohen (steen 407), een steen met een zeer lyrische tekst, is bovendien een sjofar geplaatst. Hierop blies hij in de synagoge met Rosj Hashana en Jom Kippoer." (p. 159)
רב פעלים תמיד יום וליל
צור נאמן צדקתו יתהלל
דרש טוב לכל עדת ישראל
ומעשיו הטובים אין גבול
קם ורץ [מהלך ?] בצל אל
פו"מ זה  ? הזקן שבחבורה  ? גיבור חיל לעבור בארץ והגדיל [תורה ?]
מנעוריו ? ועד זקנה ושיבה טובה השכים ? והעריב לתורה ולתפלה
הוא הקים ונהל ? [לא קריא]  כמה ? חברות בצדק ובאמונה  
לא קריא]  היה באמונתו [לא קריא]  על קופת הצדקה]
משביע לרעבים ומבטח לעניים בעל תוקע יותר מששים שנה
פו"מ החר"ר ר צדוק בן ר שמחה הכהן 
הנ'? מן לאה והתבקש בישיבה של מעלה בן שלש ותשעים שנה 
[ביום ו דפסח בשנת תרצ"ה ויהפך לאבל [לא קריא
והובל לקבר ביום אחרון של יום טוב 
בהתאסף ראשי ? עם יתר בני הקהל 
לזכר עולם יהיה צדיק

ת נ צ ב ה 
המצבה אינה קריאה ברובה
לצורך הפיענוח גם נעשה שימוש בתרגום ההולנדי במקור חיצוני 
ובאמצעותו שוחזר חלק מהטקסט שלא ניתן היה לפענח באופן אצמעי

עם זאת הוכח שתרגום זה אינו נכון דיו וההסתמכות עליו מוגבלת

בחלקים מסוימים הושלם הבלתי קריא לפי אומדן של מה שהכי סביר בהקשר של המשפט

במכלול אין בטחון שהפיענוח והתרגום משקף את הטקסט המקורי כדבעי
Voordurend rijk aan daden, dag en nacht,
Een betrouwbare rots, zijn rechtvaardigheid zij geprezen,
Hij kwam op voor het goede van de ganse gemeente Israels,
En zijn goede daden waren grenzeloos,
Hij stond op en rende [om te gaan of te vertoeven ?] in de schaduw Gods,
Deze leider en bestuurder (?) , de ouderling onder de gemeenschap (?),
Een flinke held gaande in het land en die de [eer van de] Tora vergrootte (?) 
Van zijn jonge jaren (?) tot de ouderdom en goede grijsheid stond hij 
op in de ochtendstond en besteedde de avond aan de Tora en het gebed.
Hij richtte op [ onleesbaar] ** een aantal verenigingen (?) in rechtvaardigheid en met vertrouwen.
[onleesbaar] was hij in vertrouwen [onleesbaar-verm. leidinggevende van] de barmhartigheidskas.
Hij verzadigde de hongerigen en was een zekerheid voor de armen-ramshoornblazer (Shofarblazer-ba'al tokea)  *  voor meer dan zestig jaar
De Bestuurder en leider de chaveer de rabbi rabbijn de heer Tsadok zoon van de heer Simcha ha-Cohen
Die geboren werd (?) uit Lea en werd [door God] verzocht zitting te nemen in Den Hoge toen hij 93 was 
Op de zesde dag van Pesach in het jaar 5695 en zo werd [onleesbaar-mogelijk vreugdedans of rijdans] omgezet in rouw
En hij werd ter grave gedragen op de laatste dag van de feestdag
Terwijl de hoofden (?) en de rest van de gemeente samen kwamen.
Tot eeuwige nagedachtenis zal een rechtvaardige zijn.

T N Ts B H
de eerste letters van de eerste vijf regels geven zijn naam
 "rabbi-de heer- Tsadok".

De steen is voor het merendeel onleesbaar.
Voor de ontcijfering werd tevens gebruikt gemaakt van de Nederlandse vertaling in externe bron, als hulpmiddel om daarmee de gedeeltes van de  Hebreeuwse tekst  die niet zelfstandig ontcijferd konden worden, te reconstrueren.

Het bleek echter dat deze vertaling niet overal juist is en het gebruik hiervan is daarom beperkt.

Bij bepaalde gedeeltes werd het onleesbare aangevuld met wat verondersteld werd als gissing, wat de meest nabije tekst had kunnen zijn in een bepaalde zin.

In zijn geheel ontbreekt dus de zekerheid dat de ontcijfering en de vertaling identiek is aan de originele tekst.

*-Voor de betekenis van het Shofarblazen in de synagoge op Rosh Hashana en verdere uitleg-zie:-
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sjofar

**-De Nederlandse externe vertaling (op de foto onleesbaar) geeft aan dat hij de barmhartigsheidvereniging Ozeer Daliem oprichte.

Bron: Burgerlijke Stand - Geboorte  Gemeente: Groningen  Aangiftedatum: 14-03-1842  Aktenr: 283

Kind: Zadok  Geslacht: M Geboortedatum: 13-03-1842  Geboorteplaats: Groningen

Vader: Simon Mozes Heiman Cohen, koopman te Groningen  Leeftijd: 34 jaar

Moeder: Leena Zadoks Blok, wonende te Groningen  Leeftijd: 30 jaar

Uur van geboorte: des namiddags te vier uur

Bron: Burgerlijke Stand - Overlijden  Gemeente: Haren  Aangiftedatum: 24-04-1935  Aktenr: 24

Overledene: Zadok Cohen  Leeftijd: 93 jaar  Datum van overlijden: 23-04-1935  Geboorteplaats: Groningen  Overlijdensplaats: Haren

Ouders: Simon Mozes Heiman Cohen en Leena Zadoks Blok, beiden overleden  Weduwnaar van Heina de Haas

Uur van overlijden: namiddags te half zes
Hij was echtgenoot van (301)1-37, broer van (301)2-57, (301)3-9, (301)3-93 en (301)7-165, zwager van (301)3-10 en (301)7-164, en zoon van [Groningen (Moesstraat)] (300)2-64 en (300)1-135.

Bron: Burgerlijke Stand - Huwelijk
Gemeente: Hattem
Aktenummer: 7
Datum: 03-05-1885 
Bruidegom: Zadok Cohen, blikslager
Leeftijd: 43
Geboorteplaats: Groningen 
Bruid: Heina de Haas
Leeftijd: 42
Geboorteplaats: Aalten 
Vader bruidegom: Simon Mozes Heiman Cohen 
Moeder bruidegom: Leena Zadoks Blok 
Vader bruid: Salomon Mozes de Haas 
Sophia Gelder was weduwe van Hartog Steren

https://www.dutchjewry.org/genealogy/ndbcore/1728.shtml
Zadok kwam uit een gezin van zeven kinderen, onder wie een levenloos geboren jongetje, die allen in Groningen zijn geboren en overleden.

Zijn zoon Simon Heiman Cohen is op 17-09-1943 in Auschwitz vermoord: https://www.joodsmonument.nl/nl/page/134105/simon-heiman-cohen 

Simon Heiman Cohen werd op 1 maart 1888 geboren in Groningen. Zijn vader, Zadok Simon Cohen, had een grossierderij in haarden, kachels en allerlei huishoudelijke artikelen aan de Oosterstraat 33 in Groningen. Simon volgde zijn vader op in de zaak.

Op 29 augustus 1918 trouwde de 30-jarige Simon Cohen in Groningen met de 29-jarige Amalia Hemelrijk. Het paar woonde boven de zaak in de Oosterstraat en kreeg daar drie kinderen: Dina (1919), Zadok Simon (1920) en Heina (1924). De twee jongste kinderen overleden beiden op tweejarige leeftijd.
Eind oktober 1934 verhuisden Simon, Amalia en Dina Cohen naar Haren, waar zij de helft van een groot herenhuis betrokken, Rijksstraatweg 257.
Dina wilde verpleegster worden en vertrok in 1937 voor haar opleiding naar Amsterdam. Twee jaar later woonde zij weer enkele maanden bij haar ouders, om in januari 1940 naar de Oostersingel 59 in Groningen te verhuizen. Daar kreeg zij een baan als verpleegster in het Academisch Ziekenhuis. Bron: ‘Van kwaad tot onvoorstelbaar erger’, Wil Legemaat, Haren, 2010

Dina de Leve-Cohen is op 25-jarige leeftijd op 20-03-1945 in Mauthausen vermoord.
2021/12/13
bnnch
© Stichting Het Stenen Archief