Het Stenen Archief - Afgerond en lopend onderzoek

[327]

(301)2-47
4
Knorringa
Poulina (Pouline)
Perle d.v. Eli'ezer
Kisch
Levie Hartog Kisch
Lazarus Heimans Knorringa & Mindeltje Levi Polak
11-11-1843
19 Chesvan 5604 (zie opm. bij de steen)
Groningen
21-11-1928
8 Kislev 5689
Frankfurt am Main Duitsland
Groningen (Iepenlaan)

POULINE KISCH-

KNORRINGA

GEB. 18 CHESWAN 5604 TE GRONINGEN

11 NOV.

OVERL. 8 KISLIJV 5689 TE FRANKFURT AM MAIN

                                               21 NOV.

Aangezien zij volgens haar geboorteakte na zonsondergang is geboren, wordt dit volgens de Joodse kalender tot de volgende dag gerekend, d.w.z. 19 Cheshvan, en niet 18 Cheshvan zoals de steen aangeeft.. 
פ"ט
האשה החשובה והצנועה
מ פערלא בת ר אליעזר
ושם אמה מעלא
אלמנת כ"ה יהודה אריה 
בן כ"ה משה צבי אברהם קיש
נפטרה בק"ק פפד"מ ח כסלו
תרפ"ט לפ"ק

ת נ צ ב ה 

Hier is geborgen
De belangrijke en bescheiden vrouw
Mevr. Perle dochter van de heer Eliezer
En de naam van haar moeder was Melle
Weduwe van de ge'eerde heer Yehuda Arye
Zoon van de ge'eerde heer Moshe Zvi Avraham Kisch
Overleden in de heilige gemeente van Frankfurt a/M 8 Kislev
5689

T N Ts B H 

Bron:  Burgerlijke Stand - Geboorte
Gemeente: Groningen
Aktenummer: 892
Aangiftedatum: 13-11-1843 
Kind: Poulina
Geboortedatum: 11-11-1843
Geslacht: V
Geboorteplaats: Groningen, huisnr. K173 
Vader: Lazarus Heimans Knorringa, koopman te Groningen
Leeftijd: 38 jaar 
Moeder: Mindeltje Levi Polak
Leeftijd: 33 jaar 
Uur van geboorte: des nachts even voor twaalf uur

Aangezien haar geboorte na zonsondergang plaatsvond, wordt dit volgens de Joodse kalender tot de volgende dag gerekend.

Bron: Hesse, Germany, Deaths, 1851-1958 for Pauline Kisch (Ancestry)
Gemeente: Frankfurt am Main
Aktenummer: 1252
Aangiftedatum: 22-11-1928 
Overledene: Paulina Kisch, geborene Knorringa
Overlijdensdatum: 21-11-1928
Leeftijd: 85 Jahr alt
Geboorteplaats: Groningen  Woonplaats: Frankfurt am Main

Uur van overlijden: vormittags um fünf Uhr
Vader: Lazarus Heimans Knorringa, koopman te Groningen
Leeftijd: 38 jaar 
Moeder: Mindeltje Levi Polak
Leeftijd: 33 jaar 
Uur van geboorte: des nachts even voor twaalf uur


Zij was echtgenote van (301)2-45, dochter van [Groningen (Moesstraat)] (300)2-97 en (300)2-98, en zuster van (300)2-91, (300)5-14, [Veendam] (186)0715 en [Muiderberg] (500)e19-40.

Bron:  Burgerlijke Stand - Huwelijk 
Gemeente: Groningen
Aktenummer: 139
Datum: 20-05-1869 
Bruidegom: Levie Kisch, koopman  Leeftijd: 26 jaar
Geboortedatum: 16-09-1842
Geboorte- en woonplaats: Groningen 
Bruid: Poulina Knorringa  Leeftijd: 25 jaar
Geboortedatum: 11-11-1843
Geboorte- en woonplaats: Groningen 
Vader bruidegom: Hartog Izaäk Kisch, koopman, overleden te Groningen 
Moeder bruidegom: Jeltje van Hasselt, wonende te Groningen
Vader bruid: Lazarus Heimans Knorringa, vellenbloter te Groningen 
Moeder bruid: Mindeltje Levi Polak, wonende te Groningen 

https://www.dutchjewry.org/genealogy/ndbcore/341.shtml
Poulina kwam uit een gezin van vijf kinderen die allen in Groningen zijn geboren. 

Poulina en Levie hadden zes kinderen die ook allen in Groningen zijn geboren. Alleen Hartog, hun eerstgeborene, is volwassen geworden; de andere vijf zijn heel jong in Groningen overleden.

Volgens het bovenstaande gegevensbestand zou Hartog, die op 29-03-1870 in Groningen werd geboren, op 23-07-1943 in Sobibor zijn vermoord. Hiervoor kan echter in andere bronnen geen bevestiging worden gevonden. 
Volgens het Huwelijksregister 1897 in Groningen (aktenr 404) is Hartog Kisch op 31-05-1897 getrouwd met Rosalia Frank te Quedlingburg in Duitsland. Het echtpaar had twee dochters. Zijn echtgenote en oudste dochter zijn in de Shoah omgekomen: https://www.joodsmonument.nl/nl/page/205864/rosalia-kisch-frank
Rosalia Kisch-Frank is op 06-8-1871 in Nieder-Ohmen geboren en op 23-04-1943 in Sobibor vermoord. Haar laatste adres was Dintelstraat 56 I in Amsterdam. 

Hun dochter Paula Luise Katz-Kisch is op 08-03-1901 in Groningen geboren en is met haar tweede echtgenoot Leo Katz en zoontje Harry Hartog Raphael (9 maanden) op 19-11-1943 in Auschwitz vermoord. 

https://www.bundesarchiv.de/gedenkbuch/en1071144
Volgens de informatie uit dit gedenkboek was Paula Luise eerder getrouwd geweest met Hermann Spier en van hem gescheiden. Zij woonde toen in Berlijn (Schöneberg) en is op 24-12-1938 naar Nederland geëmigreerd.

Volgens de SAA-archiefkaart van Rosalia Frank is haar huwelijk dat op 31-05-1897 in Quedlingburg werd gesloten, op 01-04-1932 ontbonden door het overlijden van haar echtgenoot Hartog Kisch in Frankfurt am Main. Zij is op 19-11-1938 via Berlijn naar Amsterdam verhuisd en op 01-07-1943 in Westerbork aangekomen.

Aangezien Poulina volgens haar overlijdensakte in 1928 te Frankfurt am Main woonachtig was, is het aannemelijk dat zij toen bij haar zoon Hartog en schoondochter Rosalia inwoonde.  

Het overlijden van Hartog Kisch in april 1932 in Frankfurt am Main wordt bevestigd door een interview met zijn kleindochter Eleonore (Lore) Esther Siegel-Spier voor de USC Shoah Foundation, Holocaust - Jewish Survivor Interviews (Ancestry). Zij moet een dochter geweest zijn uit het eerste huwelijk van haar moeder Paula Luise Kisch.

Rita Kisch, de tweede dochter van Hartog en Rosalia, is op 07-03-1902 in Groningen geboren (aktenr. 390) en volgens https://www.geni.com op 15-09-1983 in New York overleden. Zij was met Hans Jacob Weill getrouwd.
2022/02/17
bnnch