Het Stenen Archief - Alleen afgerond onderzoek

6128

(111)36
4
Reis, v.d.
Samuel Victors
Shmu'eel z.v. Avigdor
Henriette Sara Asser Lehmans
Victor Abrahams Phil.v.d.Reis & Lea Sal. Weinberg
2-8-1800
11 Av 5560
Leek
13-3-1888
1 Nissan 5648
Nietap
Leek
15-3-1888 // 3 Nissan 5648
Er is geen Nederlandse tekst
פ"נ איש אוהב תורה ומצות, יותר מארבעים שנה היה מנהיג ומשגיח עדתו, בשובה ונחת במשפט וצדקה ובסוף ימיו זקן ב'ה'כ'נ'ס פו"מ, כהר"ר שמואל בר אביגדור ז"ל, נפטר בשם טוב ביום ג' ר"ח ניסן תרמ"ח לפ"ק, ונקבר בכבוד גדול ביום ה' ג' בו ת' נ' צ' ב' ה'
ב'ה'כ'נ'ס הפיענוח הנראה מתאים הוא "בית הכנסת". לא נמצא פיענוח אחר, על אף שבדרך כלל כותבים בהכנ"ס
Hier Rust, Een man die de Torah en de geboden lief had, Meer dan veertig jaar leidde hij en waakte hij over zijn gemeente, Met innemendheid en rust met recht en rechtvaardigheid, En aan het einde van zijn dagen was hij de oudste van de synagoge en bestuurder en leider De ge'eerde rabbijn de heer Shemuel zoon van Avigdor z.l., Die in goede naam overleed op dinsdag nieuwemaansdag van Nissan 5648, En met grote eer begraven werd op donderdag de 3e daarvan. T.N.Ts.B.H.
Het woord voor synagoge, enigszins ingekort, heeft accenten boven iedere letter, een in dit geval ongewone wijze van weergave van een afkorting.
Kind nr. #5 op de Familie pagina in de Noordelijke Data Base van Akevoth:-

Family Page
Victor Abrahams Philippus van de Reis, birth 1754 Leek, Groningen, Nederland, died 22 Jan 1829 Leek, Groningen, Nederland, son of Philip Abrahams and Saartje Samuels Victors to:
Lea Salomons WeinbergHartog Elkan, died 25 Mar 1801 Leek
1) Mietje Victor van der Reis, birth Leek, Groningen, Nederland
Married 4 Nov 1829 Leeuwarden, Friesland, Nederland
Event (family) event 17 Jan 1830 Leeuwarden Marriage Jewish to:
Benjamin Wolf Cohen, birth ± 1796 Leeuwarden, Friesland, Nederland, died 10 Apr 1865 Parijs, , France, son of Wolf Benjamins Cohen and EstherHester Jacobs Levy Linnewiel
Occupation:Merchant
2) Philip-Philippus Victor van der Reis, birth ± 1785 Leek, died 19 Mar 1827 Groningen, Groningen, Nederland
Married 12 Feb 1809 Leek to:
Henderina Meijer de Haas, birth 1790 Ommen stad, Overijssel, Nederland, died 14 Mar 1867 Groningen, Groningen, Nederland 1st marriage 2nd marriage, daughter of Meijer Mozes de Haas and Jantje Elkan
3) Meyer Victors van der Reis, birth 3 Feb 1787 Leek
Event: event 5 Feb 1787 Leek
Married 18 Nov 1810 Leek to:
Rebecca Marcus van Zuiden, daughter of Marcus Godschalk and Eva Meijers Cohen
4) Abraham Victors van der Reis, birth 12 Nov 1794 Leek, died 29 Dec 1871 Leek, buried Leek, #66
Married 20 Oct 1816 Leek to:
Duifjen Jakobs Elkan, birth 29 Mar 1796 Wildervank, died 20 Apr 1875 Leek, buried Leek, #64, daughter of Jacob Hartogs Elkan and Bela Josephs Klein
5) Samuel Victors van der Reis, birth 2 Aug 1800 Leek, died 13 Mar 1888 Nietap, buried Leek, #68
Married 4 Aug 1822 Leek to:
Henriette Sara Asser Lehmans, birth 19 Apr 1788 The Hague, died 2 Jan 1864 Nietap, daughter of Asser Samuels Lehmans and Schoontje Salomon Polak

Hij was de echtgenoot van (111)94

Hij was de broer van (111)33

In De Joodse Gemeenschap in het Groninger Westerkwartier, Peize en Roden 1985, pag. 208 steen 68 staat: N.B. Hij was kerkbestuurder in de jaren 1833-1874.

Verder staat daar vermeld wat op de steen niet staat:
Rustplaats van S. VAN DER REIS, geb. 12 augustus 1800, overl. 13 maart 1888, weduwnaar van H. A. LEHMANS


[Bron:-Onderstaande is ontleend aan:-G.J.van Klinken-Samuel Victor van der Reis:-Een parnas tussen orthodoxie en verlichting-Misjpoge 93/4-jaargang 6-nummer 4- pag.111-119]




Samuel was een kleinzoon van Samuel Victor Oye die zich in 1742 in het Drentse Nietap gevestigd had.Diens dochter Sara Samuels en haar echtgenoot Philippus Abrahams vestigden zich te Leek.
In 1811 nam de familie de familienaam Van der Reis aan.
De tweede zoon van Philippus en Sara, Victor Phillipus van de Reis had in Leek een manufacturenwinkel.
Zoon Samuel Victor opende in 1820 in het aangrenzende Nietap een manufacturenwinkel.
Ook hield hij openbare verkopingen van manufacturen (1829).
Hij was gehuwd met Lea Salomons (Weinberg) die in 1801, een jaar na de geboorte van Samuel Victor, overleed.

Samuel Victor kreeg een grondige opvoeding-onder leiding van Isaac Norden schreef hij eigenhandig in het Hebreeuws op jonge leeftijd de megilla (Estherrol) voor Purim.
Uit een Hebreeuws document blijkt, dat hij ook besnijdenissen uitvoerde.
Hij correspondeerde in het Jiddisch, maar beheerste bewezen in stijl en schoonschrift goed Nederlands.
Tot 1809 diende hun huis als huissynagoge van de gemeente.

In 1833 nam hij de functie van penningmeester van de kwijnende en verwaarloosde gemeente op zich.Hoewel hij alleen stond voor het orde scheppen, wist hij al in 1835 de ergste crisis het hoofd te bieden.
Goede contacten met burgemeester en notabelen waren hierbij een hulp.(o.a. werd door een plaatselijke dokter kosteloze medische hulp verstrekt aan onvermogende gezinnen).
Hieruit ontwikkelde hij de overtuiging dat een goede verstandhouding met de plaatselijke overheid noodzakelijk was, en de
de belangstelling voor een verlicht beschavingsideaal.

Als "hart en ziel van de Joodse gemeente op de Leek"- (Mr.L.J.Schaap in  Groningen-1869), bekleedde hij in de loop der jaren, behalve penningmeester vele functies:- schoolopziener, manhig-opzichter, armenzorger, besnijder/mohel.

Hij zag als belangrijkste taak van het kerkbestuur het geven van goed Joods onderwijs.Hierin moest hij, verre van democraat, teleurstellingen incasseren, door onvoldoende steun van het bestuur en de leden, vanwege de beperkte financien van de gemeente.

Uiteindelijk voerde het streven voor alles goed Joods onderwijs te geven, dit volledig in eigen handen te houden, en te voorkomen dat Joodse kinderen ook de openbare school zouden bezoeken, tot een onvermijdelijk confilct met de onderwijswet en de Hoofdcommissie.

Vooral was er tegenstand tegen de Jiddisch sprekende godsdienstonderwijzers, die geen Nederlands spraken, en werd het Joodse onderwijs in uren beperkt.Na 1857 werd de tegenstand van Van der Reis e.a. tegen het openbaar onderwijs steeds minder getolereerd.

Voor Van der Reis en gelijkdenkenden was het Jiddisch Jodendom het hart van de Joodse identiteit.Bewezen is, dat in de families Van der Reis & Lehmans het Jiddisch nog een onderling gebruikte voertaal was.
Terwijl Samuel van der Reis geloofde in een samen kunnen gaan van Orthodoxie en Verlichting, zou hij in een conflict situatie, kiezen voor de Orthodoxie.










2012/01/04